Öksüren çocuk
Öksürük sekresyon ve atıkların havayollarından temizlenmesi için gerekli bir reflekstir. Sağlıklı ocuklar günde ortalama 15 kere öksürebilir. Uzayan ve şiddetli öksürük öenmli bir hastalığın tek bulgusu olabileceği için ayırıcı tanısının yapılması önemlidir.
Öksürük süresine göre; 4 haftadan kısa ise akut, 4 haftadan uzun ise kronik öksürük olarak tanımlanır. Bazen viral hastalıklardan sonra öksürük uzar ve uzamış akut öksürük olarak tanımlanır. Çok sık, yoğun ve ilerleyici vasıfta değil ise 8 haftaya kadar izlenebilir.
Üst solunum yolu enfeksiyonları (ÜSYE) en sık rinovirüsler (%50-80) olmak üzere akut öksürüğün önde gelen nedenidir. ÜSYE sıklığı erken sonbahar ve geç ilkbahar arasında daha fazladır. Küçük çocuklar bir yılda ortalama 6-8 kerre ÜSYE geçirirler. Soğuk algınlığı olan hastaların 2/3’ ünde öksürük olur. Genelde burun semptomlarından sonra başlar. Aileler öksürüğün kesilmesini istemek de haklıdır ancak öksürük havayolu irritasyonuna sekonder bir yanıt olup sekresyonların atılmasını sağlar. Semtomatik tedavide antitussif laçların, antihistaminik ilaçların etkili ve yararlı olduğunu gösteren net çalışmalar yoktur. Bu aşamada tedavi yönetimi doktor tarafından şikayetlere ve birincil sebebe yönelik olarak düzenlenmelidir. Amerikan Pediatri Akademisi 6 yaş ve üzeri çocuklarda boğaz pastili ve 1 yaş üzerinde bal (2.5-5 ml kullanımının faydalı olabileceğini bildirmiştir.
Öksürük 4 haftadan kısa süreli ve ÜSYE semptomları ile birlikte başlamışsa, eşlik eden başka semptom yoksa, muayene normal ise araştırılmasına gerek yoktur. Hastanın gerekirse destek tedavileri düzenlenip doktoru tarafından takibi yeteril olur.
Ancak öksürüğün altta yatan başka bir nedeni mevcut ise doktorunuzun muayenesinden sonra tedavinin gidişatı şekillenecektir. Örneğin; boğmaca varlığında antibiyotik başlanması, yabancı cisim aspirasyon öyküsü varsa bronkoskopi yapılması, kronik akciğer hastalığı varsa alevlenme düşünülüyor ise akciğer filmi çekilmesi, reflü var ise gerekirse buna yönelik tedavi planlanması.
Kronik öksürük; 4 haftadan uzun süren ve altta yatan nedeni olan ya da olmayan öksürük olarak sınıflanabilir. Detaylı öykü ve muayene ile tanı konulur. Öksürüğün ne zaman ve nasıl başladığı, niteliği, eşlik eden semptomlar, atopi, tetikleyen durumlar, aile öyküsü, akraba evliliği, ilaç tedavileri, uykuda ökskrük olması, sigara maruziyeti öyküde önemlidir.
Neonatal veya ani başlangıçlı, beslenmeyle artan, balgamın eşlik ettiği, çocukta kilo kaybının gözlemlendiği, giderek kötüleşen, akciğer bulgularının olduğu durumlarda altta yatan spesifik hastalığa yönelik ileri araştırma gerekir. Ayrıca göğüs ağrısı, efor dispnesi, çomak parmak, kalpte dinleme bulgusu, büyüme geriliği, siyanoz da hastalık düşündüren bulgulardır.
Bu aşamadan sonra ileri aratırma gerekli branşlarca yapılacaktır.